Zachte berk versus ruwe berk

Op vakantie zag ik bij Legoland UK (Windsor) een stel Berken staan. Terwijl mijn kinderen de Lego bekeken heb ik toch even opgehaald hoe het ook alweer zat met die berkensoorten.

Binnenkort zal ik de Papierberk (Betula papyrifera) en de Kamtsjatkaberk (Betula ermanii) vergelijken, maar eerst even basic: Ruwe berk (Betula pendula) versus Zachte berk (Betula pubescens).

Ruwe en zachte berk zijn de natuurlijk voorkomende soorten in Nederland en je ziet ze bijna in elk bos (maar ook in tuinen en parken). Ze zijn meestal makkelijk te herkennen aan de witte bast natuurlijk. Deze bladdert vaak af en bevat olie: je kunt ze goed gebruiken om vuur aan te maken. De bast wordt witter in de zon: daarom zijn berken in het bos vaak minder wit.

Probleem is dat deze twee soorten berken zich onderling kruisen en je in praktijk dus allerlei tussenvormen ziet. Bovendien heb ik persoonlijk nog nooit een Zachte berk met haar gezien (en dat zou een van de kenmerken zijn). Bij deze dus de oproep: stuur mij een foto van een Zachte berk waarop je haar kunt zien op de bladsteel of jonge takken van dit groeiseizoen (loten).

Maar behalve het haar zijn er gelukkig genoeg verschillen. Ik onthoud altijd:

Afhangende schouders

 - de Ruwe berk heeft omlaag hangende takken en bladeren met afhangende schouders.

Hangende takken

Verder heeft de Ruwe berk bladeren met dubbele tanden: binnen de rij met tanden bevind zich een soort sub-rij met weer kleinere tandjes. Je zou dus kunnen zeggen dat hij een slecht gebit heeft:-)
Verder zeggen de boeken dat de witte schors onderaan vaak ruwer is dan bij de Zachte berk. Maar dat laatste is toch niet altijd zo, dus ik kijk meestal naar tak en blad.
O ja, de Ruwe berk is het meest aangepland in tuinen en parken van deze twee soorten.

De Zachte berk heet zo naar zijn beharing. Heel irritant als je die dus nooit ziet. Afijn, ik zal er over ophouden..

Rechte schouders, enkele rij tanden

De takken van de Zachte berk staan meer rechtop. Ze hangen wel een beetje maar niet zoals het plaatje boven. Daardoor is de kroon vaak minder breed. Je ziet deze berk vaak in het bos (maar de Ruwe berk ook). Het schijnt dat hij tegen hele zure omstandigheden kan, beter dan de Ruwe berk.
Het blad heeft vaak minder afhangende schouders: rechtere schouders dus. De tanden zijn meer 1 rij en minder een dubbele rij tanden.
Hij bijt dus minder en is dus zachter van aard (ezelsbrug).

Op de laatste foto zie je heel mooi de huidmondjes. Die zijn bij de Berk heel goed te zien, maar deze hebben kalk lijkt het wel.

Over reeenbeheer in het bos

Een ree in het bos zien vind ik altijd prachtig. Maar wat bepaald eigenlijk of er veel reeën zitten en waar wordt er gejaagd op ze en waar niet?

Allemaal vragen waar ik geen antwoord op wist. Maar gelukkig is er google!

In dit artikel "Bosbeheerders weten te weinig over reewildbeheerders"kun je veel lezen over reewildbeheer. Er staat in hoe bepaald wordt waar op reeën gejaagd mag worden. Dat wordt per provincie bepaald door faunabeheereenheden. Op de site van FBE Gelderland vind je niet echt veel informatie moet ik zeggen. In het wildbeheerplan staat welke WBE's (wildbeheereenheden) er zijn. Bij FBE Limburg kun je wel direct vinden welke wildbeheereenheden er zijn.

Blijkbaar is het aantal reeën in hoge mate afhankelijk van de dekking in een terrein waar geen verstoring plaatsvindt. Dus een bos met alleen grote bomen zonder onderbegroeiing kent relatief weinig reeën. Per 100 hectare zijn er gemiddeld 10 reeën, maar het kan oplopen tot 20 reeën per hectare.

Verder eten reeën vooral graag jonge eikjes en dat vinden bosbeheerder vaak minder leuk. Beste oplossing is vaak jonge eiken met kokers beschermen. Wanneer er veel reeën zijn eten ze ook jonge dennen, amerikaanse eik ed. Handig om te weten als je als bosbeheerder niet teveel dennen wilt hebben toch?

Leuk om te weten: je kunt reeën lokken door te fiepen. Dat betekent hun geluid nadoen.

Onderstaande sites vertellen veel over reeen. Het valt me wel op dat ze het weinig hebben over de hoge natuurwaarde van reeën, maar vooral over bejaging.

- kenniscentrum reeën
- vereniging het reewild

Deze verenigingen zijn het er over eens dat er teveel reeën zijn en dat deze daarom honger leiden.
Daarom vinden ze dat er reeën afgeschoten moeten worden. Maar zou er ook niet wat te zeggen zijn voor het verhogen van de draagkracht van het bos voor reeën door te zorgen dat bossen meer jong opschot hebben. In Groesbeek doen ze dat heel mooi door in een soort kronkelige banen stroken bos te kappen. Daar komt dan weer jonge opslag (bomen) .

Of moeten we dus echt de wolf weer invoeren? Of komt de Lynx vanzelf uit Duitsland?

Maffe vruchtjes: Kardinaalsmuts #struiken

Kardinaalsmuts

Vandaag de eerste Kardinaalsmuts (Euonymus europaeus) gezien met zijn vruchtjes opengeklapt.

Hij heet Kardinaalsmuts omdat het vruchtje lijkt op de muts van een kardinaal. Dus.


Je ziet de struik wel eens langs paden aangeplant. Het is een inheemse struik in Nederland: hij komt hier van nature voor.

Als je ze eenmaal opmerkt blijken er niet heel veel te staan, maar in tuinen zie je hem nog wel eens.

Prachtig gezicht toch?

Wanneer zieke bomen melden?

Ik zag deze zieke Essen langs de weg in Nijmegen en heb er wat foto's van gemaakt.
Ik heb ze gemeld bij de gemeente. Maar wanneer heeft het eigenlijk zin zoiets te melden?

Mijn gezond verstand zegt het volgende:

- Wanneer het een groep bomen is die ziek zijn kan het iets besmettelijks zijn. Dan lijkt het me goed dat de beheerder op de hoogte wordt gebracht.
- Wanneer het een iep is die bladeren verliest (het is bekend dat iepenziekte besmettelijk is en dat je snel de boom moet rooien)
- Wanneer het gaat om takken die verwelken


Wanneer niet:
- een boom heeft paddestoelen op zijn bast. Dat is vrij normaal

Wie kan dit aanvullen? Wie weet welke ziekte dit is?

Onderstaand de foto's van de zieke Essen. Ik zal laten weten hoe de gemeente dit oppakt: kunnen we daar iets van leren.

verwelkt blad

meeste bladeren weg

van veraf verkleurde bladeren

deze is al ver heen

Nu hazelnoten te vinden, ... uh van de hazelnoot?

Nee, hazelnoten komen van struiken en niet van bomen. Hier heb je er een. Ze zijn nu ongeveer rijp, hoewel, nog even wachten mag wel.


Er zijn twee struiken waar de hazelnoten aankomen, de Hazelaar en de Lambertusnoot. Het zijn allebei grote meerstammige struiken tot een meter of 5 max.
Hazelaars zie je ook veel in het bos, parken etcetera. De lambertusnoot vooral in tuinen. Dat komt omdat de Lambertusnoot wordt gekweekt met een mooi rood blad en dat is weer eens iets anders dan groen, nietwaar?

De lambertusnoot heeft meestal rood blad, maar dat is niet perse zo. Wanneer er in mijn tuin een Lambertusnoot zich uitzaait is het kleintje meestal groen namelijk.

Links zie je de struik en onder het mooie nieuwe blad. Hoe later in het jaar hoe groener het wordt trouwens, zie de struik hier links.

Het blad van de Hazelaar is groen en ietsje kleiner dan die van de Lambertusnoot. Ze zijn allebei nogal flink behaard trouwens. En ze groeien volgens mij overal en ze groeien ook hard.

Het kenmerkende verschil zit hem in de noot: bij de Lambertusnoot zit er een lange tuut om de noot aan en bij de Hazelnoot niet.

Spechten zijn trouwens dol op de noten en in onze tuin komt een rood-bonte specht ze openhakken. Hij haalt ze van de boom en klemt ze dan ergens vast en hakt ze open. Zo'n plaats noem je een smidse. Hier zie je er een: meestal een omgeknakte boom.

Als er een gaatje in de noot zit komt er bij openen meestal een snuitkever uit. Maar de noot is dan weg, helaas. Wellicht smaakt die kever naar noot? Laat me vooral weten als je dat probeert!

Happy hunting!

Merels eten deze "kers" nu kaal, maar blijf er zelf van af

Op dit moment vreten de merels onze Laurierkers kaal. Vaak wordt hij gewoon Laurier genoemd, maar dat klopt niet.

Vaak wordt deze struik/boom ingezet als heg: hij blijft namelijk groen in de winter. Hij is ijzersterk, groeit overal en groeit ook snel.
Wanneer je hem nauwelijks snoeit kan hij 18 meter hoog worden zegt wikipedia. Die van ons is in ieder geval 6 meter (hoger dan 2 verdiepingen) en een fijne klimboom voor de kinderen (30 jaar oud, de boom dan).

Wanneer je hem niet snoeit krijgt hij bloemen die veel hommels en bijen lokken. Dat worden na een tijd een soort kersen met een harde pit.
Eet ze niet want ze zijn giftig. Merels echter hebben daar geen last van en vreten ze van de boom.

Mooi ook van deze boom (of struik) is dat hij honingklieren aan de bladeren heeft waar het hele jaar door hommels en wespen op vliegen.  Dat lijkt vervelend maar is het niet: de wespen lijken minder lastig te zijn hierdoor.

In het bladzit blauwzuur, zo vertelt de SAS survival guide. Kneus het blad flink en je ruikt de amandelgeur die duidt op blauwzuur.
Ik neem aan dat je hiermee de goudvissen wel kunt laten drijven (niet proberen hoor!:-).

Er zijn veel kweekvarianten van deze boom die je vaak ziet in plantsoenen en tuinen. Of je hem mooi vind is de vraag, maar functioneel als heg is hij zeker.