@Staatsbosbeheer moet kappen! Of niet?

Nee dit is geen blogstuk tegen kappen in bossen, in tegendeel. Ik ben blij dat er in de Nederlandse bossen wordt gekapt nu het winter is.
Tijdens de zomer en lente is het kappen van bomen in Nederland niet toegestaan omdat er dan dieren verstoort worden, bijvoorbeeld broedende vogels. Daarom wordt er juist in de winter gekapt in bossen. Boskap heeft wel iets triests vind ik, omdat er levende bomen worden doodgemaakt. Maar het is ook iets prachtigs om in de opeenvolgende jaren te zien hoe juist open plekken weer kansen bieden aan zaden om te ontkiemen. Juist bij mooi en slim kappen wordt het bos weer spannend en minder monotoon.
En als je nu het bos in gaat ruikt het vers gekapte hout ook heerlijk. En de doorsnede van het hout bied nu even de kans te kijken hoe oud die bomen eigenlijk waren: totdat de stammen worden afgevoerd de komende weken.

Hoe oud is deze?

Beheer van een bos is niet te vergelijken met beheer van bomen in tuinen of in de stad. Bossen zijn complexe ecosystemen en zijn veel meer dan alleen losse bomen. De manier waarop bossen op elkaar aansluiten, de hoeveelheid bomen per oppervlakte, de boomsoort verdeling en zo verder zijn allemaal onderscheidende aspecten van een bos als natuursysteem.

Juist nu in de winter is het dus tijd om bomen te oogsten. En daar zijn de natuurbeheerders dan ook mee bezig in de herfst en wintermaanden. De vraag daarbij  is wel hoe die oogst plaatsvindt. Juist de keuze van welke bomen blijven en welke worden gekapt bepaalt hoe het bos er in het groeiseizoen op zal reageren.

Natuurlijk gebeurd houtoogst al lang niet meer met de hand, maar met machines. Eerst komt er een boomkapmachine (harvester): zie deze aflevering van klokhuis hoe dat werkt. 

Hoe heet deze machine eigenlijk?

Na het kappen komt er een andere machine die de boomstammen ophaalt en op die mooie stapeltjes legt. Zie hierboven. Wie weet hoe zo'n ding heet?

Maar dus juist de keuze welke bomen blijven en welke weggaan bepaalt hoe het bos reageert in het volgende seizoen. Want waar straks het licht komt bepaalt wat er daarna gebeurd

Resultaat is gaten in het kroondak en dus licht

En na een paar jaar zie je op zo'n plek dus dit --> (in een bos met naaldbomen dan). Een mooi frisgroen scherm van jonge bomen. Natuurlijk gekiemd en vaak met meer soorten gemengd. Naaldbomen die hier goed kiemen zijn natuurlijk de meest voorkomende boomsoort Grove den, maar ook sparren zoals de Douglas en de Hemlock. Douglas komt veel meer voor dan Hemlock en brengt trouwens ook veel meer geld op als gekapte boom.

In een naaldbos dat ook recreatief aantrekkelijk mag zijn doen beheerders er goed aan zogenaamde "laantjes" weg te kappen in monotone stukken bos. Dus eigenlijk een straatje van volwassen 2 bomen breed wegkappen in een boomvlak. Liefst een kronkelend laantje. Ik weet niet of bosbeheerders dat expres zo hebben bedacht, maar het effect os prachtig. Na een kaar of twee zie je op die plaatsen groene schermen van jonge bomen. Voor de recreant maken juist doorkijkjes en besloten groen het bos aantrekkelijk. Bovendien krijg je zo ook meer reeen omdat de dekking in het bos toeneemt.
Bij Malden/Groesbeek rond het zweefvliegveld is dit beheer met succes toegepast. 

Het bos saai in de winter? Echt niet! Ik nodig iedereen graag uit  snel naar buiten te gaan! En ruik het hout, nu kan het! 

Hemlockspar: kleine hangende kegeltjes. Ook altijd op de grond te vinden rond een Hemlock.

Welke nieuwe boom raad u aan: poll!

De lezers van Bomengids.nl zijn vaak boomliefhebbers, natuurliefhebbers en soms zelfs professionals in het bos of met bomen en tuinen.

Het is nu tijd om bomen te planten voor het volgende seizoen. Dus helpt u onze lezers eens een handje: welke boomsoort kunt u aanraden om aan te planten? 

 Ik heb zelf een poll gemaakt met een paar soorten, maar wees zo vrij om hier, of op facebook uw aanbevelingen te doen! Mijn bedoeling is om mensen een nu net even mooiere boom te adviseren als wat het tuincentrum op de hoek voorradig heeft, zodat onze tuinen wat minder saai worden.

Welke bomen stel ik voor:

1. Slangenbast Esdoorn. Niet heel bekend en dat is volkomen misplaatst. Deze boom heeft een prachtige bast, mooi gevormde bladeren en wordt niet heel snel heel groot. Bovendien wordt het blad in de herfst erg mooi geel. Ik zet deze dus op 1! Er zijn hier meerdere soorten: Acer Rufinerve, Acer Capilles, Acer Pensylvanicum
2. Appelboom. Natuurlijk is niks zo heerlijk als eigen appels. En dat kan heel goed met een eigen appelboom in de tuin. Kies een kleine soort voor de kleine tuin, en een paar bomen bij een grote tuin. Zorg wel dat ze elkaar kunnen bestuiven, door de juiste soortenmix te nemen. Pas op dat je vaak de beste bomen niet bij elk tuincentrum kunt kopen, dus zoek even verder. Wie kan de lezers aanraden wat te nemen? 
3. Kerseboom. Zelfde hier. Ik zoek al tijden naar een soort die in Nederland veel en lekkere donkere kersen geeft op klei. Wie kan iets aanraden?
4. Prieel-iep Een kleinere boom met een mooie vorm?  Een bol-boom kan maar is ondertussen wel heeeel erg afgezaagd en doorsneu. Neem dus eens iets ander: een prieel-iep   of  Ulmus "Camperdownii"                                                                  
5. Christusdoorn sunburst. Niet erg hard groeiende boom met aan de top van de takken steeds iets gelere bladeren. Het lijkt net alsof steeds de zon erop schijnt. Verder is dit een ideale schaduwboom (om in de schadus te zitten eronder?). Latijnse naam is Gleditsia triacanthos ´Sunburst´

 Maar kies gerust een andere boom natuurlijk!

Bomensnoei in het najaar: kijk meteen hoe oud de boom is!

Wanneer de temperaturen niet meer zomers zijn is het een goede tijd om bomen te snoeien. Geen bewoonde nesten in de boom en infectie is ook minder waarschijnlijk dan wanneer je in de zomer zou snoeien.

Bij ons in de wijk (Weezenhof Nijmegen) worden nu de bomen gesnoeid in opdracht van de gemeente. Altijd leuk om eens te vragen waarom ze nu juist die ene tak weghalen en die andere niet.



Onderstaande acties zijn uitgevoerd door Pendula boomzorg  vertelde de vriendelijke boomverzorger. Zoals je ziet wordt er niet geklommen maar ging dit "the lazy way" (met een hoogwerker).  Werkte natuurlijk wel snel.

De kers die hier wordt  aanpakt is bijna dood en de takken worden weggehaald. Eerst altijd de zijtakken en dan stukje voor stukje de tak wegzagen.





 Dan het onderste stukje. Vervolgens verder naar de volgende tak.

Ik vraag me wel af of het met deze boom nog wat wordt, ik vrees eigenlijk dat hij helemaal weg gaat volgend jaar. Waarom hij het slecht doet is onduidelijk. Misschien omdat hij half met zijn wortels in een stuk altijd drassige klei staat?

Wanneer er is gezaagd is altijd een leuk moment om de leeftijd van de boom te bepalen. Er komen takken af en in dit geval ook een stuk stam Laten we eens kijken.

Nog best lastig om die ringen te tellen. Deze wijk is uit 1972 en de tak zit op een meter of twee hoogte. Kan dat kloppen? Of staat deze boom er al veel langer?

Vakantie inspiratie: Monsterboom in the UK Fredville oak

Vorig jaar waren we op vakantie in Zuid Engeland: via de mooiste boom-belevenissen hoop ik alvast wat vakantie inspiratie te delen. We waren dus in Nonington, Fredville park.

Na al die supergrote en hele oude bomen in het bomenpark in Nonington hadden we nog steeds niet de prijsboom gezien waar we eigenlijk voor waren gekomen: de Fredville oak. Eigenlijk dachten we steeds al van "die boom daar is zo groot, die moet het wel zijn". Maar steeds was het een tamme kastanje.

Na wat vragen bleek de grote eik, de "Fredville Oak" in een particuliere tuin te staan. We hebben aangebeld , maar er was niemand thuis. Hopelijk volgt er nu geen internationaal opsporingsbericht maar we zijn de tuin ingegaan op zoek naar de eik.

Toen we hem vonden werden we wel even stil. Kijk maar.

Fredville oak: 500 jaar?

Hier si het nog moeilijk te zien hoe groot hij wel is. Maar  kijk eens hier (meisje van 5 jaar oud)

Monster tree

Opvallende rare half afgeknakte takken?

Het mooie aan zo'n boom is denk ik een vergelijkbaar gevoel dat je krijgt bij een berg: het maakt je zo nietig. Mensen worden 100 jaar, maar dit wezen is 5 keer zo oud. Deze stond er dus al rond 1600.

Als je de smaak te pakken krijg zoek op internet naar oude en grote bomen bij je vakantieadres in de buurt. Ancient tree hunt laat zien waar je oude bomen kunt vinden in the UK.

Vakantie inspiratie, grote oude #bomen in Zuid UK (Fredville Oak)

Vorig jaar waren we in de UK op vakantie. Een van de plaatsen waar je honderden jaren oude en ook beroemde levende wezens kunt ontmoeten (bomen dus) is Zuid  Engeland.

We waren op zoek naar de grootste oude Eik in the UK. Maar voordat we die vonden kwamen langs een hele grote verzameling reuzen van oude bomen. Het leek een gewoon landweggetje.

Gate to ancient tree country in Nonington / Fredville UK. Maar kijk eens goed naar die stammen!

Maar als je goed keek was er langs de weg al een hint. 

De eerste boom was een steenoude Esdoorn. Ooit waarschijnlijk door de blksem doormidden gegaan? Daarna in ieder geval opgevreten door schimmels en insekten..

Dan zo gewoon in het gras een eik. Kijk eens naar de omvang! 

Twee zussen? Welke soort boom is dat?

Die draaiing met de diepte van de ribbels en de omvang moet wel een tamme kastanje zijn.

Vanuit de verte een paddestoelvorm

Maar kijk eens naar die prachtige stam.

Das echt wel een paar kuub hout! En het leeft. Hoe oud zou die wel niet zijn?

Zomaar een steeneik erbij. Kan in Zuid Engeland. Is in Nederland te koud.

Morgen komt die dan: de Fredville Oak, want die zochten we, maar hadden we nog niet gevonden.

mooi mooi mooi hout in the UK

Vorig jaar heeft ons gezin gekampeerd in zuid UK: kings forest. Een soort Staatsbosbeheer camping met loslopende paarden. In the UK zijn veel meer oude bomen dan in ons kikkerland. Een aantal ervan hebben we bezocht. Komende dagen zal ik een aantal blogposts hieraan wijden.
Ideetje voor een last minute kampeer vakantie?

Oud hout

Na de bladeren komen de rupsen

Wie weet welke soort dit is?

Rupsennest in Lijsterbes

De lente is gevorderd, de bladeren zijn uitgevouwen en aan het groeien. Nu er genoeg te eten is komen de rupsen uit de eitjes en beginnen blad te eten.  Vorig jaar waren er extreem veel rupsen, vooral op de eiken, die bijna al hun blad verloren. Dit jaar lijkt het een stuk minder te zijn, maar wellicht is het te vroeg om dat te weten.

Wanneer je in het bos loopt en je ziet omgerolde bladeren,  of bladeren met gaten, ga eens op zoek en je zult vinden. Je kunt er een puzzel van maken en thuis nazoeken welke soort vlinder het kan zijn.
Dat kan bijvoorbeeld hier bij vlindernet.

Deze hangen ook aan draadjes

Die heeft al wat bladeren op.

Daarom heet het stuifmeel: dennen bloeien

Dennen verspreiden stuifmeel via de wind. Zie hier waarom het stuifmeel heet.

Het gaat hier om de Zwarte den trouwens. 

Zwarte den heeft een rechte stam bovenaan, niet lichtbruin

De Zwarte den bloeit nu, de Grove den is iets later. Allebei komen ze heel veel voor in Nederland.   Maar de Grove den is de meest algemene den in het bos hier.

Mannelijke bloemen: net wormen toch? Dat is anders bij de Grove den, onder.

Vrouwelijke bloemen zwarte den. Over een jaar zijn dit groene kegels en over twee jaar komen er jonkies uit (zaden dus)

Vrouwelijke bloemen Grove den

Mannelijke bloemen Grove den: heel anders, niks wormen

Als laatste lopen de eiken nu uit en bloeien

Zomereik op de veluwe

Als een van de laatste boomsoorten lopen de eiken uit in de lente. Opvallend genoeg doen ze dat niet allemaal tegelijk, maar lijkt er een soort 50/50 scheiding te zijn tussen vroege uitlopers en late.
Op dit moment zijn alle eiken aan het uitlopen: de vroege eiken begonnen een paar weken geleden al.

Eiken beginnen, zoals veel boomsoorten tegelijkertijd bij het uitlopen van de bladeren met bloeien. Die bloemen zijn niet spectaculair, maar onopvallend en groen. Maar het zijn er wel veel.

Mini blaadjes komen uit opengesprongen knoppen

In onze mei-vakantie kwamen we deze eik tegen op het Kootwijkerzand (zandverstuiving op de veluwe). Mooi te zien hoe hij uitloopt.

Op bezoek bij de eik

Korstmos op de takken, prachtige kleur

Bloemen hangen naar beneden

Dit is een andere soort: Amerikaanse eik. Lopen nu ook uit.

Plataan bloeit onopvallend met veel haar

De plataan (Platanus hybrida) bloeit nu, maar je moet heel goed kijken om dat te zien. Als je dan goed kijkt zie je dat zowel de jonge bladeren als de knoppen flink behaard zijn.

Plataan bloeit onopvallend

 De bloemen zijn moeilijk te zien omdat de takken van platanen meestal heel hoog zitten en die kleine bloempjes zie je dan niet.

De zaden die later ontstaan kiemen niet in Nederland. Wie er foto's heeft van kleine platanen net gekiemd: stuur ze me!

 De plataan wordt veel aangeplant in de stad als park en laanboom en is te herkennen aan zijn bast die lijkt op camouflage stof zoals gebruikt in militaire uniformen.

Plataan te herkennen aan zijn camouflage bast

Jonge bladeren met overal beharing

Hier rechts zie je dat de jonge bladeren en ook de knop helemaal behaard zijn. Deze monumentale plataan staat in Harderwijk, in het hortuspark in het centrum.

Van knop naar blad: fotoserie lente

In de lente komen de bladeren uit de knoppen. Maar hoe gaat dat precies? Sta eens even stil bij dit prachtige fenomeen dat we zomaar kado krijgen ieder jaar: Een kleine serie foto's van mijn Acer Tegmentosum.

Uit de knopschubben die je in de winter als de buitenkant van een knop ziet komen twee bladeren, maar die zitten eerst nog eens ingepakt  in een hoesje bestaande uit twee delen.

Het binnenhoesje barst uiteen door het groeiende blad

Het blad perst zich eruit

Het blad heeft zich bevrijd en kan zich gaan uitvouwen

Het uitgroeien en uitvouwen duurt een dikke week

En daar zijn ze dan, klaar voor het vangen van zon en het vastleggen van deze energie in suikers