Omvorming Hatertse en Overasselte vennen: nieuwe hei komt!

Hatertse en Overasseltse vennen in herfstmist 2011

Sinds 2008 volg ik intensief het besluitvormingsproces rond de omvorming van de  Hatertse en Overasseltse vennen bij Nijmegen. Hier een serie natuurfoto's bij dramatische licht omstandigheden: ochtend nevel met zon.
Zoals links te zien een prachtig gebied met hoogwaardige natuur: veel zeldzame soorten.
Dat komt omdat de enige watertoevoer van de regen komt: onder de vennen zit een leemlaag die ervoor zorgt dat er geen grondwater het systeem in komt.
Omdat er geen ander water het gebied inkomt, en er een arme zandgrond van rivierduinen is ontstaat er een arme situatie: weinig voedingsstoffen. En bij weinig voedingsstoffen krijg je veel soorten met aanpassingen daaraan. Zo staat er veel zonnedauw (die heeft een alternatieve voedingsbron) en soorten die kwelwater nodig hebben (beenbreek).

De vennen stonden en staan onder druk: vennen groeien dicht, veel bladval in het water en te weinig zon op de ven randen, verdroging etc. Er was ook met name een enorme achterstand in beheer ontstaan: en dat is er nog voor een deel . Daarom is dit gebied op een landelijke anti-verdrogings lijst gekomen. Onder andere hierdoor heeft de provincie plannen opgesteld hier bomen te gaan kappen: initieel 80 hectaren.

En toen werden wij boos natuurlijk: dit is ONS bos: wij lopen hier en komen hier! Wij zijn bewoners uit Nijmegen, maar ook uit en rond het gebied zelf.
Toch zijn we drie jaar later wel overtuigd geraakt en is er een aangepast plan gekomen waarin 37 Ha bos gekapt gaat worden. De argumenten van Staatsbosbeheer en de provincie blijken namelijk steekhoudend: er zijn veel echt bijzondere soorten in de vennen te vinden. En gericht en bijna chirurgisch bomen kappen helpt bij het versterken van deze soorten:

• Bomen moeten weg bij de venranden. Dit resulteert al binnen een jaar in opbloeien van hele randen van zonnedauw (dat hebben we uit eerste hand gezien). Soorten op de venranden hebben directe zon nodig.
• Vennen en de open gebieden eromheen worden met elkaar verbonden door open corridors, zonder bomen: zo kunnen sub-populaties van amfibieën en reptielen (levendbarende hagedis) zich beter mengen. Grotere populaties hebben meer kans om te blijven bestaan
• Bomen drinken veel water en ze kappen helpt zo verdroging te voorkomen. HO stop! Dat klopt dus niet: dit is wel bomengids.nl en dit gaat over bomen. Dus dat heb ik nagezocht. In het kort heeft men het waterverbruik van bomen behoorlijk overschat. Daarnaast heeft men het waterverbruik van heide (want waar je bomen kapt komt er veel heide voor terug) veel te laag ingeschat. Deze claims zijn onderbouwd in het rapport Twijfels-hydrologische-conclusies-omvorming-Overasselte-vennen en dit rapport is geaccepteerd door de klankbordgroep die het proces begeleiden en de beslissers adviseren.

In deze analyse heb ik heel veel bijgeleerd over waterverbruik door bomen. Ik kom daar later wel op terug in een andere blog. Je kunt de discussie vanaf 2008 terugzoeken in deze bibliotheek van rapporten, brieven en publicaties over de Hatertse en Overasselte vennen  in de media.

Ja, dat is nieuwe hei!

Nu je bij bent gepraat: drie jaar geleden zijn er al een aantal vlakten kaalgekapt en wij volgen kritisch of daar dan wel hei terugkomt.  Hier de dramatische beelden (dramatisch mooi)! Niet dat we nu perse (droge struik)hei willen, maar we willen in ieder geval geen grasvelden terug of braamvelden.
Staatsbosbeheer voert met schapen begrazing uit en beweert dat er zeker hei gaat komen. Eerst zien dan geloven!

Jonge heide: gloednieuw!

Nu kijk maar hier links! Er komt inderdaad nieuwe hei. Niet overal gaat dit even goed, maar wanneer de begrazing aanhoudt lijkt het dus wel te werken.
Gelukkig voor mij staan er ook heel veel mooie berken. Zoveel dat ik voor die mooie nieuwe heide hoop dat Staatsbosbeheer er toch een paar duizend gaat weghalen.

Naast het proces waarin we kijken hoeveel bos er weg gaat, hoeveel bos daar elders weer voor terug komt, en hoe dat gefaseerd moet worden zijn we ook bezig geweest met de enorme geluidsoverlast. Naast de vennen loopt namelijk de A73 en de toename van het verkeer is groot. Ook dat hebben we nagezocht en in een brief aan Gelderland over toenemende geluidsoverlast  beschreven. Bomenkap leidt tot geluidstoename wanneer die bomen tussen een natuurgebied en een weg in staan. Een rand van 200 meter diept met bomen kan tot 10 decibel aan geluid absorberen. En ja ook dat hebben we in een acoustisch rapport.
In het kort hebben de wethouders  van Heumen en Nijmegen (Beerten) contact opgenomen met Rijkswaterstaat en de standsregio: wij willen de A73 hier namelijk naar 100km/h PLUS dat de beloofde ZOAB voor 2013 er ook echt komt. Wordt vervolgd..

Mocht je meer willen weten over dit gebied en alles er omheen: dat kan! Neem vooral contact op.

Spin houdt wel van Berk