Zachte berk versus ruwe berk

Op vakantie zag ik bij Legoland UK (Windsor) een stel Berken staan. Terwijl mijn kinderen de Lego bekeken heb ik toch even opgehaald hoe het ook alweer zat met die berkensoorten.

Binnenkort zal ik de Papierberk (Betula papyrifera) en de Kamtsjatkaberk (Betula ermanii) vergelijken, maar eerst even basic: Ruwe berk (Betula pendula) versus Zachte berk (Betula pubescens).

Ruwe en zachte berk zijn de natuurlijk voorkomende soorten in Nederland en je ziet ze bijna in elk bos (maar ook in tuinen en parken). Ze zijn meestal makkelijk te herkennen aan de witte bast natuurlijk. Deze bladdert vaak af en bevat olie: je kunt ze goed gebruiken om vuur aan te maken. De bast wordt witter in de zon: daarom zijn berken in het bos vaak minder wit.

Probleem is dat deze twee soorten berken zich onderling kruisen en je in praktijk dus allerlei tussenvormen ziet. Bovendien heb ik persoonlijk nog nooit een Zachte berk met haar gezien (en dat zou een van de kenmerken zijn). Bij deze dus de oproep: stuur mij een foto van een Zachte berk waarop je haar kunt zien op de bladsteel of jonge takken van dit groeiseizoen (loten).

Maar behalve het haar zijn er gelukkig genoeg verschillen. Ik onthoud altijd:

Afhangende schouders

 - de Ruwe berk heeft omlaag hangende takken en bladeren met afhangende schouders.

Hangende takken

Verder heeft de Ruwe berk bladeren met dubbele tanden: binnen de rij met tanden bevind zich een soort sub-rij met weer kleinere tandjes. Je zou dus kunnen zeggen dat hij een slecht gebit heeft:-)
Verder zeggen de boeken dat de witte schors onderaan vaak ruwer is dan bij de Zachte berk. Maar dat laatste is toch niet altijd zo, dus ik kijk meestal naar tak en blad.
O ja, de Ruwe berk is het meest aangepland in tuinen en parken van deze twee soorten.

De Zachte berk heet zo naar zijn beharing. Heel irritant als je die dus nooit ziet. Afijn, ik zal er over ophouden..

Rechte schouders, enkele rij tanden

De takken van de Zachte berk staan meer rechtop. Ze hangen wel een beetje maar niet zoals het plaatje boven. Daardoor is de kroon vaak minder breed. Je ziet deze berk vaak in het bos (maar de Ruwe berk ook). Het schijnt dat hij tegen hele zure omstandigheden kan, beter dan de Ruwe berk.
Het blad heeft vaak minder afhangende schouders: rechtere schouders dus. De tanden zijn meer 1 rij en minder een dubbele rij tanden.
Hij bijt dus minder en is dus zachter van aard (ezelsbrug).

Op de laatste foto zie je heel mooi de huidmondjes. Die zijn bij de Berk heel goed te zien, maar deze hebben kalk lijkt het wel.